soalan 3:Corak pemerintahan dan pentadbiran di negeri-negeri Melayu mempengaruhi pembentukan susun lapis masyarakatnya. Bincangkan susun lapis masyara

Sistem pemerintahan dan pentadbiran yang diamalkan oleh kerajaan awal di Tanah Melayu telah mempengaruhi kepada pembentukan susun lapis masyarakat. setiap lapisan masyarakat ini mempunyai peranannya yang masing-masing. Secara amnya, susun lapis masyarakat Melayu lama ini dapat dikategorikan kepada 2 kumpulan, iaitu golongan pemerintah dan golongan diperintah.

Golongan pemerintah menduduki bahagian teratas susun lapis masyarakat. raja atau Sultan merupakan orang yang menduduki tempat yang tertinggi dalam kategori ini. Baginda di pandang mulia. Baginda mempunyai kuasa mutlak bagi melakukan apa-apa sahaja. Sebagai contoh, baginda berkuasa menggubal undang-undang untuk memperkukuhkan kedudukannya. Baginda merupakan tunggak menyatupadukan rakyat. Mengikut konsep dewa raja, segala perintah haruslah diikuti oleh rakyat jelata tanpa dipersoalkan. Baginda juga berhak memiliki hak-hak keistimewaan seperti penggunaan bahasa dalaman, penggunaan warna kuning dan sebagainya. Baginda juga dianggap sebagai seorang yang daulat dan apabila baginda mangkat, tempatnya akan diwarisi oleh puteranya melalui adat pertabalan.

Kerabat diraja pula menduduki tempat selepas raja. Mereka merupakan ahli daripada keluarga di raja yang mempunyai pertalian darah dengan raja yang sedang memerintah. Golongan kerabat diraja ini dibenarkan menggunakan bahasa dalaman, warna kuning dan sebagainya. Semuanya ini merupakan hak istimewa mereka tetapi hak istimewa yang dimiliki oleh mereka, tidak boleh melebihi hak istimewa yang dimiliki oleh raja yang sedang memerintah.

Golongan bangsawan, pembesar dan ulama menduduki tempat selepas golongan kerabat diraja. Golongan ini dikenali sebagai anak baik-baik. mereka boleh terdiri daripada kerabat diraja dan juga kerabat raja. Taraf mereka adalah sentiasa kekal. Mereka mempunyai pengaruh yang kuat di kalangan pembesar dan rakyat. Mereka juga memainkan peranan yang penting dalam bidang pemerintahan dan pentadbiran. Bagi mengekalkan identiti mereka, golongan bangsawan dibenarkan menggunakan bahasa dalaman.

Pembesar pula merupakan orang yang memainkan peranan yang penting dalam sektor pemerintahan dan pentadbiran kerajaan. Mereka merupakan golongan yang paling menghampiri raja atau Sultan yang memerintah. Jawatan pembesar ini biasanya diwarisi secara turun-temurun. Sebagai contoh, Bendahara Melaka di negeri Melaka diwarisi oleh keluarga Tun Perak secara turun-temurun.

Golongan ulama pula merupakan orang yang menjadi pemimpin agama. Mereka merupakan orang mahir atau pakar dalam bidang keagamaan, kesenian, kesusasteraan dan sebagainya. Mereka juga menjadi penasihat atau perujuk kepada Sultan khasnya dalam soal keagamaan. Biasanya, golongan ulama ini menjadi penulis atau perawi diraja juga. Mereka dikenali sebagai khatib, mufti dan kadi dan memakai gelaran yang dianugerahkan oleh Sultan seperti Maharaja Kadi dan sebagainya.

Golongan diperintah pula terdiri daripada 2 golongan utama manusia. Salah satunya ialah rakyat. Golongan rakyat ini pula dapat dibahagikan kepada 2 kumpulan iaitu rakyat biasa dan orang asing. Rakyat biasa merupakan rakyat yang bermastautin secara tetap dalam kerajaan itu. Mereka terlibat dalam aktiviti perniagaan dan perdagangan. Biasanya, aktiviti perniagaan atau perdagangan yang dijalankan oleh mereka merupakan milikan para pembesar. Mereka yang terlibat ini dikenali sebagai orang kiwi. Selain itu, terdapat juga orang yang mahir dalam sesuatu bidang seperti tukang kayu, tukang jahit dan mereka dikenali sebagai orang menderhaka. Golongan rakyat biasa ini juga menjadi pengikut atau penyokong kepada seseorang pembesar yang memegang kawasan mereka menetap.

Orang asing pula merupakan sebahagian daripada golongan rakyat. Mereka ini lebih dikenali sebagai orang dagang. Selain itu, penerokawan juga merupakan orang asing. Biasanya, orang asing datang ke sini untuk menuntut, berniaga dan sebagainya. Selain itu, terdapat juga mereka yang menjadi tentera upahan di kerajaan-kerajaan Melayu awal. Orang asing ini dapat dibahagikan kepada 2 golongan, iaitu mereka yang mengunjungi sekali-sekala dan mereka yang menetap terus di kawasan kerajaan tersebut. Dari golongan yang menetap terus, ada kalangan mereka telah menukarkan identiti mereka supaya sama dengan masyarakat tempatan; ada juga dikalangan mereka yang masih mengekalkan identiti asal mereka. Walaupun begitu, mereka tetap tidak terlepas daripada hukum adat seperti Hukum Kanun Melaka.

Golongan hamba pula merupakan golongan yang menduduki tempat paling rendah dalam hierarki organisasi sosial. Golongan hamba ini juga dapat dibahagikan kepada 3 kumpulan iaitu hamba diraja, hamba berhutang dan hamba biasa. Hamba diraja ini merupakan orang yang secara sukarela menjadi hamba bagi raja yang memerintah. Mereka bertanggungjawab melakukan apa-apa saja yang dititah oleh Sultan. Mereka juga mempunyai status yang lebih tinggi daripada golongan hamba yang lain.

Hamba berhutang pula terdiri daripada mereka yang tidak mampu membayar hutang kepada pemiutangnya dalam tempoh masa yang ditetapkan. Mereka ini disebut sebagai masuk hulan. Mereka ini terpaksa bersama isteri dan anak-anaknya tinggal dengan si pemiutang dan bekerja sehingga hutangnya dibayar. Mereka boleh diperjual beli kepada/daripada pembesar-pembesar lain. Walau bagaimanapun, mereka boleh menjadi rakyat biasa semula apabila ia setelah selesai berkhidmat kepada si pemiutang dalam tempoh yang dijanjikan.

Hamba biasa pula menjadi hamba seumur hidup kepada pemiliknya secara turun-temurun. Mereka ini dapat digolongkan kepada 3 jenis iaitu hamba abdi yang membuat kerja-kerja berat dan kasar, dengan yang merupakan hamba yang dibeli dan biduanda yang merupakan orang suruhan yang selalunya dimiliki oleh raja.

Setelah British hadir ke Tanah Melayu, struktur/organisasi sosial telah mengalami perubahan yang mendadak. Kini, golongan raja tidak lagi berkuasa seperti dahulu, kuasa mereka telah diambilalih oleh Residen. Sistem perhambaan juga mengalami kemerosotan dan akhirnya pupus. Akhirnya, satu struktur organisasi sosial yang lebih unik telah diwujudkan dan hak-hak setiap orang telah diperakui dan dilindungi.