Pertanian komersil di Tanah Melayu , Sarawak dan Sabah pada abad ke-19.(Skema Excel 1)

Sejak abad ke-19 pertanian komersil memainkan peranan penting dalam ekonomi Tanah Melayu. Pertanian komersil dibahagikan kepada dua peringkat perkembangan iaitu peringkat pertama pertanian jangka pendek seperti lada hitam,gambir, ubi kayu, tebu dan kopi. Manakala peringkat kedua ialah penanaman getah yang berupa tanaman komersil yang paling penting.
Pada umumnya orang Cina , Eropah dan pembesar Melayu terlibat dalam pertanian komersil.

Gambir dan lada hitam banyak ditanam di negeri Johor dan Sarawak kemudian diperluaskan ke Selangor dan Negeri Sembilan. Tanaman gambir dan lada hitam dimajukan oleh pembesar dan raja di negeri masing-masing . Cth : Temenggung Ibrahim telah menjemput orang Cina dari Singapura utk membuka ladang gambir dan lada hitam di tebing sungai Selatan Johor di bawah sistem Kangcu. Lada hitam dan gambir merupakan tanaman eksport utama negeri Johor sehingga tahun 1910. Modal penanaman lada hitam dan gambir di Johor dibiayai oleh Cina dari Singapura.



Di Sarawak lada hitam juga merupakan tanaman eksport yang penting.
Sarawak lada hitam juga merupakan tanaman eksport yang penting. Sarawak memberikan konsesi kepada orang Cina dari Singapura utk menanam lada hitam di Kuching-Serian dan Sarikei-Maradong. Hasil meningkat dan Sarawak menjadi pengeluar lada hitam terbesar di dunia. Pertengahan abad ke-19, peladang Eropah dan China telah membuka ladang tebu di Province Wellesley, Pulau Pinang dan Melaka. Mulai 1870-an tanaman tebu diperluaskan ke Perak , terutamadi daerah Kerian. Orang Eropah telah mendirikan kilang memproses gula di Perak menyebabkan gula muncul sbg eksport penting negeri Perak sehingga permulaan abad ke-20. Ubi kayu juga telah ditanam secara komersil oleh orang Cina di Melaka dan diperluaskan ke Negeri Sembilan pada tahun 1880-an. Hasil ubi kayu Tanah Melayu dieksport ke Britain.
Tanaman kopi juga diusahakan di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Johor. Penglibatan orang Cina dalam pertanian ini menyebabkan kopi menjadi eksport penting Tanah Melayu mulai tahun 1880-an. Tanaman sagu untuk eksport juga ditanam di Mukah dan Oga di Sarawak.
Tanaman tembakau telah diusahakan di Sabah tetapi gagal akibat serangan penyakit dan persaingan daripada Amerika Syarikat.



Tanaman getah diperkenalkan pada akhir abad ke-19 dan mengalami perkembangan pesat pada abad ke 20. H.N Ridley menggalakkan tanaman getah dengan memperkenalkan pisau toreh dan memberi dorongan kepada penduduk Tanah Melayu supaya menanam getah. Adanya pelaburan daripada syarikat Eropah seperti Sime Darby, Harrisons and Crosfield dan tenaga buruh yang murah menggalakkan perkembangan tanaman getah. Kerajaan juga menggalakkan penanaman getah dengan menyediakan kemudahan perhubungan dan pengangkutan, penyelidikan turut memajukan tanaman getah.

Pertanian komersil telah menjadi tulang belakang ekonomi Tanah Melayu , Sabah dan Sarawak selepas mencapai kemerdekaan.